Pater Dijon publiceerde een opinieartikel in de krant La Libre Belgique van 6 oktober 2017. Hij komt er terug op de discussie die volgde op bepaalde uitspraken van paus Franciscus over de migratie.
De boodschap die de paus publiceerde op 15 augustus van dit jaar met het oog op de viering van de komende Werelddag van de migrant en de vluchteling (14 januari 2018) bevat een zin die heel wat lezers heeft kunnen doen opschrikken omdat Franciscus durft te zeggen: “Het beginsel van het centraal stellen van de menselijke persoon […] verplicht ons altijd de persoonlijke veiligheid te doen voorgaan op de nationale veiligheid.” Daarover zijn er golven van protest opgestaan: terwijl talrijke Europese landen het mikpunt zijn geworden van door islamisten opgeëiste aanvallen, hoe kan dan de paus zich veroorloven de noodzaak van het waarborgen van de nationale veiligheid te minimaliseren? Wil hij dat de terroristen verder de migratie en het asiel gebruiken om hun gewelddaden bij ons uit te voeren?
De ontsteltenis opgewekt door deze schokkende zin van paus Franciscus kan men begrijpen, maar eens de emotie voorbij, komt het ogenblik van het nadenken. Waarover gaar het? Het gaat om het opvangen van de migrant, van de vluchteling, van de asielzoeker. De paus zegt niet dat men alle grenzen moet openzetten voor alle vreemdelingen zonder zich nog verder te bekommeren om de nationale veiligheid. Twee alinea’s hoger, zegt de boodschap ten andere dat men een antwoord moet geven aan de talrijke uitdagingen die gesteld worden door de huidige migraties door twee kwaliteiten aan te wenden, “vrijgevigheid, snelheid”, maar ook twee andere, “wijsheid en klaar inzicht”. In de tekst wordt de verantwoordelijkheid van de gezagdragers voor de nationale veiligheid niet genegeerd, noch verminderd: ze wordt enkel in perspectief gesteld opdat ze geen onverzoenbaar “raison d’Etat” zou worden.
Want de verantwoordelijken voor de ordehandhaving moeten de bekoring kennen die reeds de hogepriester Caïphas uitdrukte over de aanhouding van Jezus: “Het is beter dat één man sterft voor het volk en dat het hele volk niet ten onder gaat.” (Joh. 11, 50). Natuurlijk, de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van het land tegen moorddadige bedreigingen is een zware en delicate taak, maar ze mag de inbreuken die de openbare macht geneigd zou zijn te begaan (of toe te laten) op de veiligheid van personen die bij ons een schuilplaats zoeken niet rechtvaardigen. In naam van het bewaken van de grenzen een rank vaartuig in zee laten zinken zonder hulp te bieden aan zijn opvarenden; een vreemdeling terug sturen naar zijn land van oorsprong waar hij mishandeld zal worden om een voorbeeld te stellen voor zijn landgenoten; de dreiging van aanhouding laten wegen op gezinnen in gesloten centra om ze uit hun in elkaar geknutselde verblijfplaats te verjagen, het zijn zo vele ontsporingen die een aanval zijn tegen het principe van het “centraal stellen van de menselijke persoon”.
De conclusies die de paus trekt uit dit principe, en die onmiddellijk staan na de betwiste zin: vooreerst de te behouden mate in de verdediging van het grondgebied: “Het is dus noodzakelijk het personeel dat de grenscontrole doet, naar behoren te vormen”. “Vervolgens een eerbaar onthaal van de vreemdelingen: “De toestand van de migranten, de asielzoekers en de vluchtelingen vereist dat hun persoonlijke zekerheid en de toegang tot de elementaire diensten verzekerd wordt.” Ten slotte het zoeken naar andere oplossingen dan gesloten centra die zoveel schade toebrengen aan de opgesloten personen: “In de naam van de fundamentele waardigheid van ieder persoon moet men zich inspannen alternatieve oplossingen aan de opsluiting te verkiezen voor hen die op het nationaal grondgebied binnenkomen zonder toelating.”
De nadruk welke de paus legt op het thema van de vreemdeling die men zowel — volgens de vier gedetailleerde woorden in de boodschap voor de Werelddag 2018 — moet onthalen, beschermen, bevorderen en integreren, vereist van ons (gelovigen, maar ook mannen en vrouwen van goede wil) een bekering van het hart, opdat de noodzakelijke waakzaamheid voor de nationale veiligheid zich niet zou keren tegen de veiligheid van iedere menselijke persoon, zij het een vreemdeling.
Xavier Dijon, Jezuïet, is de auteur van het boek “ Que penser de…? les réfugiés “ (Editions Fidélité, Namen 2016). Bron: http://www.lalibre.be/debats/opinions/le-pape-veut-il-que-des-terroristes-utilisent-les-voies-de-l-immigration-opinion-59d64a62cd70be70bcd14fa8. Deze tekst werd uit het Frans vertaald door Walter Van Goethem.
