Gelukkig, kalm en online

Wat betekent digitale ontwenning?

Digitale ontwenning is een nieuw begrip dat weldra deel zal uitmaken van onze woordenschat, en dat staat voor het vaste voornemen om een gezonde en evenwichtige relatie te onderhouden met digitale technologie, en elk soort overdaad en ongezonde verslaving te vermijden. De digitale ontwenning is geen kruistocht of een strijd tegen het moderne. Dat zou een anachronisme zijn en tot mislukking gedoemd. Technologie is nuttig en moet niet verketterd worden, maar men moet weten ermee om te gaan. Dat is wat men digitale ontwenning noemt. Dit houdt in dat de technologie op haar plaats wordt gezet, het ritme en de gebruikstijden worden verminderd en indien nodig voorziet men een tijd om na te denken. Het is in de eerste plaats aan zichzelf werken.

Wij zijn al gewoon overal en altijd internet te hebben. En als er ook maar een ogenblik geen verbinding is worden wij ongeduldig, wij protesteren en worden prikkelbaar. Wij gaan nooit uit huis zonder onze smartphone en wij gebruiken een tablet of een computer zelfs als wij naar de televisie aan het kijken zijn of naar de radio luisteren. Kortom, wij slagen er niet meer in alleen te zijn met onszelf, in stilte. Wij moeten leren ons los te maken en, als dat nodig is, een digitale ontwenningskuur beginnen.

Digitale ontwenning: vijf regels om gelukkig, kalm en toch online te leven

Ziehier vijf kleine regels die Familyandmedia aanraadt om ons te helpen beetje bij beetje te ontwennen.

1. Eerste regel: je situatie analyseren. In de eerste plaats moet jij je vertrekpunt bepalen, je huidige mate van afhankelijkheid. Probeer bijvoorbeeld te tellen hoe dikwijls per dag jij je smartphone opneemt, hoe vaak je verbinding zoekt met sociale netwerken of hoeveel tijd je doorbrengt op je tablet of je computer. Analyseer de situatie met duidelijke referentiepunten en schat op een schaal van 1 tot 10 hoe sterk jouw werkelijke afhankelijkheid is. Dit is de eerste stap om bewust te worden van het probleem en van zijn omvang.
2. Tweede regel: grenzen stellen. Begin je digitale consumptie te verminderen door voor jezelf bepaalde grenzen vast te stellen. Leer een bescherming op te bouwen, een afstand, zowel mentaal als fysiek tussen je apparaten en jezelf. Bijvoorbeeld, geen smartphone na 22u, je toestel ’s nachts uitschakelen, en geen telefoons gedurende de maaltijden. Of ook jezelf verbod opleggen te surfen op je tablet terwijl je televisie kijkt. De fysieke scheiding van digitale toestellen zal onze afhankelijkheid verminderen. Wanneer je niet meer het onaangenaam gevoel hebt van een alom aanwezige smartphone ben je op de goede weg.
3. Derde regel: je persoonlijke “niet digitale zones” invoeren. Bepaal in welke delen van je huis technologie niet toegelaten is, bijvoorbeeld in de slaapkamer en in de badkamer. Of aan tafel en in de keuken. De gezellige maaltijden zijn van die momenten met de familie die op de eerste plaats moeten beschermd worden. Op die manier zal jij erin slagen je digitale consumptie stapsgewijs te verminderen. Deze regel geldt ook buitenshuis. Doe bijvoorbeeld de test en probeer te genieten van het weekend en de vakanties om los te komen van je smartphone en je tablet. Zoek geen wifi-zone op en schakel als je kan het internet uit op je telefoon wanneer je het niet nodig hebt.
4. Vierde regel: leer aan de verleiding te weerstaan. Men moet toegeven dat het erg moeilijk kan zijn om niet aan de verleiding toe te geven om dwangmatig je smartphone te nemen, vooral in het begin. En wat te zeggen van de bekoring om een tweet te sturen of een commentaar te schrijven met een selfie? Het is de moeite waard weerstand te bieden. Maar hoe doe je dat? Open een boek, ga naar buiten om te wandelen, ga naar de bioscoop met een vriend, schrijf je in voor een cursus koken of ga joggen in het park. En als je niet aan de verleiding kan weerstaan, gebruik dan een oude truc die altijd werkt: laat je smartphone in een lade en leg de sleutel op een moeilijk bereikbare plaats zoals bijvoorbeeld boven op de kast. Deze hindernis zal de verleiding om toe te geven vlug van je wegnemen.
5. Vijfde regel: alle berichten deactiveren. Dit is een van de belangrijkste regels. Deactiveer alle meldingen van e-mail, applicaties en sociale netwerken die je gebruikt. Op die manier zal je de drang verminderen om alle vijf minuten te kijken of er een nieuw bericht is gekomen. Steeds berichten of aankondigingen te verwachten creëert een voortdurende staat van onrust en vermindert ons concentratievermogen.

Leren om zelf regels uit te werken voor een digitale ontwenning

Volgens een recent onderzoek van Pew Research Center kijken 28% van de mensen Twitter na voor ze uit bed stappen. We zijn online nog voor we helemaal wakker, aangekleed en opgestaan zijn. Een echte paradox!

We zijn reeds overspoeld door een voortdurende hyperconnectiviteit die ons de stilte, de eenzaamheid en de leegte in een kamer doet vrezen. Dat is het basisprobleem: hoe meer we verbonden zijn, hoe meer we de behoefte voelen om verbonden te zijn. Wij hebben hallucinaties van de “spookmelodie”, wij horen oproepen, signalen van berichten en wij voelen de GSM zelfs trillen wanneer hij dat niet doet. In plaats van het huidig moment te genieten — een mooie zonsondergang beschouwen of de morgenbries inademen — voelen wij de dwingende noodzaak om dat met de anderen onder vorm van tweet, video of bericht te delen. Men moet beginnen te ontwennen van het digitale. Soms volstaat wilskracht alleen niet, maar moet men, zoals we gezien hebben, beslissingen treffen die ons helpen om ons leven weer in de hand te krijgen. Wij hebben er vijf voorgesteld, maar ongetwijfeld kennen jullie er ook andere en zelfs betere. Stuur een e-mail naar info@familyandmedia.eu met jullie voorstellen voor een digitale ontwenning. We willen ze graag publiceren om te delen met nieuwe lezers.

Fabrizio Piciarelli is gespecialiseerd in digitale marketing. Hij is de webeditor van www.familyandmedia.eu , waar deze tekst gepubliceerd werd. Dit artikel werd uit het Spaans vertaald door Helene Van Dyck.