Los van elke opvatting is de verlovingstijd er om de voorwaarden te scheppen voor een zo vrij en volledig mogelijk “ja”, zodat het huwelijk werkelijk “op een rots gebouwd” (Mattheus 7, 24) is en alle mogelijke vruchten kan dragen.
Dit artikel wordt gepubliceerd in twee delen; het eerste deel vind je hier.
De verlovingstijd als tijd van onthechting
De verlovingstijd is ook een tijd om zich geleidelijk aan los te maken van zijn familie om zijn eigen gezin te stichten, volgens de woorden van Genesis: “Zo komt het dat een man zijn vader en zijn moeder verlaat en zich zo aan zijn vrouw hecht, dat zij volkomen één worden.” (Genesis 2, 24).
Men leert slechts geleidelijk aan zich los te maken van zijn ouders en zijn eigen gezin te stichten.
De verlovingstijd is dus voor de verloofden, maar ook voor de ouders die leren hun kind, dat zijn gezin gaat stichten, los te laten. Tegenwoordig zijn familiebanden steeds hechter. Heeft men daarbij begrepen dat het huwelijk betekent “zijn vader en zijn moeder verlaten”? Ook daar is een echte weg van rijping en onderscheiding nodig, en dat kan men uittesten op heel concrete dingen. Moeten we onze ouders elke dag opbellen? Ze elke week bezoeken met een vaststaande regelmaat? Er is geen model om na te volgen: ieder moet zijn eigen weg vinden en de kwestie is de verhouding tot de vrijheid.
Voel ik mij verplicht om alles te zeggen, alles te delen? Vaak zijn de broers, de zussen en heel de familie op de hoogte van al wat gebeurt in het leven van het koppel: dat is onverdraaglijk. Dat ondermijnt de vrijheid om zich te engageren en dat kan het teken zijn van een zekere familiale onvolwassenheid. De materiële voorbereiding van het huwelijk is een goede test, een echte aanleiding tot vrijheid. Het is niet omdat de ouders het huwelijk betalen dat ze alles moeten controleren en over alles hun mening moeten geven. Waar is het teken van een ware vrijheid? Er moet een mooie samenwerking zijn, het is een kwestie van evenwicht. Het is de gelegenheid om deze problemen en vragen echt te beleven. Als de man of de vrouw altijd de mening van de ouders vraagt, zal dat voor de opvoeding van de kinderen en voor vele andere onderwerpen ook zo zijn. Zal het toekomstig koppel ook financieel van de ouders afhankelijk zijn? Dat is zonder twijfel comfortabeler; maar dient dat de vrijheid en de rijping? Persoonlijk geloof ik dat absoluut niet.
Met dat alles zijn we ver verwijderd van de weg van de verloving die alleen spreekt over de waarden en de pijlers van het huwelijk.
In een weg van onderscheiding en van rijping moeten we ernaar streven om te concretiseren, om dingen gestalte te geven, ze te verankeren in het beleefde, anders dreigt de voorbereiding theoretisch te blijven.
De spirituele uitdagingen
Het sacrament van het huwelijk heeft ook drie of vier grotere uitdagingen voor het koppel: de versterking van de menselijke liefde, het in praktijk brengen van barmhartigheid en vergeving, en de opbouw van het gezin als huiskerk, opdat het huwelijk werkelijk sacrament zou zijn, namelijk overtuigend teken van de trouw en van de liefde van God voor de echtelingen, voor hun kinderen (ad intra) en voor de wereld (ad extra).
De versterking van de menselijke liefde is aan God gevraagd.
Men zal zich ook deze vraag moeten stellen tijdens de verlovingstijd en gedurende heel ons leven: hoe zal de genade van God, die ik ontvang en persoonlijk en daarna als echtpaar vraag, mijn echtelijke liefde versterken?
Barmhartigheid en vergeving zijn noodzakelijk in het huwelijksleven.
Aangezien mijn liefde onvermijdelijk gekwetst is door de erfzonde, beleef ik in mijn koppel wat ik beleef in het geloof? De barmhartigheid komt de armoede van het echtelijk leven genezen met de erkenning die daarbij hoort: ik moet erkennen dat mijn echtelijke liefde arm is. Men moet niet trouwen met de gedachte dat men heel sterk is en heel stoer.
Het opbouwen van de huiskerk is het spirituele doel van het sacrament van het huwelijk.
Beseft men dat deze echtelijke liefde van ons een echte huiskerk zal maken? Door zijn echtelijke liefde zal een echtpaar getuigen van Gods trouw en liefde. In deze zin is het huwelijk sacrament, dat wil zeggen teken en doeltreffend middel van Gods genade.
Het is teken en middel voor de echtgenoten, voor de kinderen (ad intra) en voor anderen (ad extra) tegenover de wereld en de mensheid, die zozeer behoefte heeft aan het getuigenis van de trouw en de liefde. Als dat werkt, en een groot aantal van de huwelijken zijn daar het bewijs van, moet het uitstralen opdat het huwelijk de volheid van het sacrament zou uitdrukken: opdat een “teken en doeltreffend middel” zou worden (Vaticanum II).
Tegenwoordig spreekt men vaak over evangelisatie: evangelisatie op het werk, in sociale activiteiten, in de politiek, enz. Heel goed. Maar spreekt men over de eerste plaats van getuigenis en van evangelisatie die het huwelijksleven is? Veel te weinig!
Praktische modaliteiten
Hoe de verlovingstijd concreet beleven? Noodzakelijkerwijze is tijd nodig, een minimum aan discretie, een goede begeleiding en een juiste uitdrukking van de belangrijke gebeurtenis die de verloving is.
Daarvoor is tijd nodig: waarschijnlijk tenminste een jaar.
Een verlovingstijd van drie of vier maanden is niet zinvol: enerzijds omdat deze rijping waarover we gesproken hebben niet gebeurt in zo’n korte tijd. Anderzijds komen deze enkele maanden heel vaak overeen met de materiële voorbereiding van het huwelijk. Dat is te laat om een project te doen rijpen. In het algemeen is het noodzakelijk een goed jaar verlovingstijd te hebben met een echte tijd voor nadenken, zonder gedreven te zijn door de voorbereiding op het huwelijk, wanneer de datum gepland is en alles gereserveerd. Er is geen maximum: alles hangt van de geschiedenissen af.
De verloving moet discreet beginnen, in het geheim van het hart.
Het is als bij een embryo. Na de bevruchting is er een periode van acht tot vijftien dagen waar niemand kan weten of de eicel bevrucht is en of er een embryo is: alleen God weet het. Voor het koppel is het ook zo: het koppel moet zich een beetje kunnen vormen in het geheim. Men is niet verplicht iedereen te verwittigen, niet verplicht onmiddellijk zijn Facebook profiel te veranderen! Men laat de verlovingstijd ontstaan op een wat verborgen manier, ver van alle sociale en familiale dwang: hij moet opgebouwd worden in vrede en vrijheid. Deze opvatting verbreedt de zin van de verlovingstijd, maar het is in de logica van een echte voorbereiding en van een vredevolle en solide rijping.
Het is goed om begeleid te worden.
Tijd is noodzakelijk om te rijpen en het is goed begeleid te worden door een derde persoon: vrienden en familie zijn niet noodzakelijk goede begeleiders. Een priester wel, een voorbereiding binnen zijn parochie eveneens; men kan ook retraites voor koppels overwegen, cursussen over het huwelijksleven, enz. Opgepast: vooral niet wachten tot de huwelijksvoorbereiding om zich te laten begeleiden omdat dan, tijdens de voorbereiding van het huwelijk, wanneer men weet dat het huwelijk voorzien is binnen vier maanden, men niet meer dezelfde vrijheid heeft.
De verloving niet “teveel” vieren.
Laat ons daar nog voorzichtig blijven: de verloving is geen voorhuwelijk. Indien men beslist ze kenbaar te maken, is het verstandig om sober en eenvoudig te blijven in de viering, in de liturgie zowel als in de uitnodigingen. De regels van de liturgie schrijven normaal voor de verloving nooit te vieren tijdens een mis om twee redenen: de Kerk wil om te beginnen geen verwarring scheppen door een huwelijk, dat een echt sacrament is, na te bootsen; en vervolgens wil ze geen tegenstrijdig teken geven, want de Eucharistie is de gave van het Lichaam van Christus voor het leven, op analoge wijze als het huwelijk, maar er is geen enkele analogie met de verloving.
Eerwaarde Heer Cédric Burgun is priester in het bisdom Metz en lid van de Emmanuelgemeenschap. Momenteel is hij vicedecaan van de faculteit van kerkelijk recht van het Institut catholique van Parijs en directeur in het seminarie van de Karmelieten. Als kerkelijk rechter voor de kwesties van nietigverklaring van huwelijken houdt hij zich ook bezig met veel verloofde koppels. Bron: https://questions.aleteia.org/articles/41/pourquoi-le-temps-des-fiancailles-est-il-si-important/#. Deze tekst werd uit het Frans vertaald door Jos en Helene Van Dyck.
