Het wokisme is een messianisme, maar dan een aards messianisme.
Om te proberen verstaan wat het wokisme en zijn onverdraaglijke pretentie over alles de baas te spelen zijn, vertelt de schrijfster Natacha Polony volgend verhaal dat jullie misschien kennen.
Het heeft de hele nacht gesneeuwd. Natacha gaat ’s morgens om 8u naar buiten en beslist in haar tuin, voor het huis, een sneeuwman te maken.
Om 8u10 komt er een radicale feministe voorbij in de straat en vraagt aan Natacha waarom ze geen sneeuwvrouw gemaakt heeft.
Om 8u15 maakt Natacha dus ook een sneeuwvrouw.
Om 8u20 zijn de moslims, die tegenover wonen, boos omdat ze de sneeuwvrouw provocerend vinden. Ze eisen dat ze gesluierd wordt.
Om 8u25 reclameren de buren, die vegetariërs of misschien zelfs “vegan” zijn, omwille van de wortel die als neus dient voor de sneeuwman en de sneeuwvrouw. Groenten zijn voedsel en mogen daarvoor niet gebruikt worden.
Om 8u26 windt het koppel homo’s van de wijk zich op: het hadden twee sneeuwmannen kunnen zijn.
Om 8u28 wordt Natacha uitgescholden als raciste omdat het koppel van sneeuw helemaal wit is.
Om 8u31 belt iemand de politie die komt kijken wat er aan de hand is.
Om 8u45 komt de lokale televisieploeg opdagen. De journalisten vragen Natacha of ze het verschil kent tussen een sneeuwman en een sneeuwvrouw. Ze antwoordt ja, legt uit wat hen onderscheidt en men behandelt haar als sexistisch.
Om 8u52 wordt haar GSM in beslag genomen en gecontroleerd en wordt ze meegenomen naar het politiebureau.
Dit avontuur wordt verteld in een boek met de titel Délivrez-nous du bien.
Het wokisme zegt van zichzelf dat het niet bestaat. Zo kan men het debat verhinderen. De parabel van Natacha en de sneeuwman laat toch toe de vinger te leggen op een realiteit: er bestaat een conglomeraat van strijdpunten dat neigt naar het naast elkaar plaatsen van tegenstrijdige radicalismen. Laten we van nu af dit conglomeraat “wokisme” noemen.
Wokisme is een veelzijdig woord dat naar een veelvoudige realiteit verwijst en deze verenigt door te zoeken naar wat er een gemene deler zou in kunnen betekenen. Het gaat om een beweging van ideeën die tot uiting komt in de gendertheorie, de kritische rassentheorie, het antispeciesisme, de intersectionaliteit of convergentie van strijd, alsook in een nieuwe kennisfilosofie gekenmerkt door de cancel culture.
Over deze thema’s zou men enkele woorden kunnen zeggen, vooral over het eerste, want de gendertheorie is werkelijk de kern van het wokisme. De gendertheorie is niet uit de lucht komen vallen, zomaar, plotseling. De geboortegrond van deze theorie is het feminisme, dat geëvolueerd is tot het radicaal feminisme.
Het feminisme had zonder twijfel zijn redenen van bestaan, bij ons, en het is een strijd die beslist actueel blijft in de Arabisch-islamitische wereld of in Afrika. In het Westen, is de situatie van de vrouw erg geëvolueerd. De westerse vrouw heeft de keuze om andere kwaliteiten tot ontplooiing te brengen dan die van moeder en echtgenote.
Nu de Westerse vrouw de controle heeft verworven over de bevruchting en het recht heeft om elke ongewenste zwangerschap te beëindigen, vreest zij de gevolgen van seksuele relaties niet meer. In de families heeft het ouderlijk gezag de vaderlijke macht vervangen en met de medisch begeleide voortplanting is voortplanting zonder man voortaan een recht van de vrouw.
Aanwezig op de arbeidsmarkt, financieel onafhankelijk, scheidt zij wanneer ze wil, ze pleegt abortus zoals ze wil, ze gaat samenwonen met wie ze wil, ze heeft toegang tot de meest viriele beroepen. Hoge functies zijn toegankelijk voor haar. Het zijn koninginnen of kroonprinsessen, voorzitster van de Europese Commissie, minister van Buitenlandse Zaken, minister van Binnenlandse Zaken, minister van Defensie. Zij zijn voorzitter van het Hof van Cassatie, het hof van beroep en van de rechtbank van eerste aanleg. Daarnaast zijn ze diplomaten, advocaten, artsen, piloten… Kortom, er is geen gereserveerd domein meer.
Het radicaal feminisme
Vanwaar deze naïeve vraag: waarom blijft het feminisme in onze streken bestaan? Is het patriarchaat niet ontmanteld? Nooit tevoren in de geschiedenis van de mensheid zijn vrouwen zo vrij geweest als vandaag in West-Europa.
Als deze zege van het feminisme niet volstaat, komt dat doordat een andere beweging zich geïnstalleerd heeft, met een ander doel, en deze andere beweging is het radicaal feminisme. Alles gebeurt, zo je wilt, alsof de zege van het feminisme slechts het voorgeborchte was van zijn radicalisering.
Geïnspireerd door de marxistische dialectiek verkondigt het radicaal feminisme dat de wet van de geschiedenis niet de klassenstrijd is maar de strijd van de seksen. Een genadeloze strijd. De fundamentele relatie die de klasse van de mannen onderhoudt met die van de vrouwen kan enkel een relatie van overheersing, uitbuiting, vervreemding zijn. De verhouding tussen de seksen is onweerlegbaar botsend.
Hoe ontsnappen aan deze dodelijke dialectiek? Er is maar één middel: men moet de oorzaak van dat conflict uit de weg ruimen, namelijk het verschil tussen de seksen zelf. Geen sekse meer, geen overheersing meer, geen discriminatie meer.
De gendertheorie
Welnu, de gendertheorie gaat geboren worden in deze utopische baarmoeder van een klassenloze, seksloze maatschappij. Bekijken we nu deze gender theory. Wat is zijn fundamenteel axioma?
De gendertheorie ontkent de fysiologische objectiviteit van het verschil tussen de geslachten niet. Het geslacht bestaat, maar wordt beschouwd als een voormenselijk gegeven, als een dierlijk restant, als een vormeloze materie, als een soort van onbestemd zijn.
Dat zuiver dierlijk biologisch gegeven dat het geslacht is, gaat de woke gedachte een context geven, zij gaat zijn proces van rijping en van ontwikkeling bestuderen vertrekkend van culturele en psychosociale factoren. Men wordt niet als vrouw geboren, men wordt het, zei Simone de Beauvoir. Deze gedachte duikt reeds op in de existentialistische filosofie. Het is niet de essentie die de existentie voorafgaat, maar omgekeerd, de existentie die de essentie voorafgaat.
Man en vrouw verschijnen dus exclusief als gevolg van sociale constructies. Alles is opgebouwd. Bijgevolg kan alles afgebroken worden en zo nodig anders heropgebouwd worden. Waarom zou men zich moeten beperken tot twee geslachten, mannelijk en vrouwelijk, vermits de band met het geslacht verbroken werd?
Genders zijn er vele: homoseksueel, lesbisch, transseksueel geopereerd of niet, heteroseksueel, biseksueel, ongedifferentieerd, enz. … Wanneer men over leden van de LGBTQIA+ gemeenschap spreekt, betekent het +teken aan het einde van dit letterwoord dat de lijst niet volledig en nooit afgesloten zal zijn.
Het gaat er dus om uit de binaire modus te geraken. Neen aan de heteroseksualiteit. Ja aan alternatieve seksuele gedragingen, die een legitimiteit hebben die op zijn minst evenwaardig is aan die van het model dat nu overheerst.
Zonder twijfel zijn de menselijke maatschappijen van alle tijden en van overal gebaseerd op het verschil man-vrouw. Maar daar is niets natuurlijks aan. Dat alles is in werkelijkheid niets anders dan een omvangrijke onderneming van onderdrukkende misleiding waarvoor de grote verantwoordelijken mannelijke individuen zijn. Om hun macht te verzekeren hebben dezen mannelijke en vrouwelijke stereotypes verzonnen.
Vatten we dus samen: de gender theory berust op volgend axioma: het menselijk geslacht op zichzelf is onbeduidend. Het tegendeel beweren zorgt alleen maar voor geweld. Het heil komt er door afbraak. Indien u het er niet mee eens bent, bevestigt dat slechts de geldigheid van de theorie: uw bezwaren dienen enkel om de privileges die u geniet te bestendigen.
Het menselijk geslacht is betekenisloos! Hoe ver zijn we van de visie die blijkt uit het eerste boek Genesis die onze beschaving heeft doordrenkt. Herinner u: God schiep de mens naar zijn beeld. Naar zijn beeld schiep Hij hen. Man en vrouw, schiep Hij hen.
Het is dus niet de man die het evenbeeld van God is. Het is niet de vrouw die het evenbeeld van God is. Ze zijn het allebei, man en vrouw, verenigd in de complementariteit van hun verschil, die de afspiegeling zijn van de trinitaire liefde. Het is de vereniging van man en vrouw die, in de wederzijdse gave van hun anders-zijn, het beeld zelf van de ene en drievuldige God vormt. Wat een schokkende openbaring!
Voor deze christelijke beschaving die we dag na dag zien afbrokkelen, is het menselijk geslacht diep betekenisvol want het is in het mensenpaar dat God zijn beeld heeft neergelegd. Dat is overigens de reden waarom Satan, gek van jaloezie, zich met al zijn krachten inspant om het koppel uit elkaar te halen.
Een drievoudige afbraak
Wat is het doel, het project van de gender theory? Het project, duivels, is drievoudig: het moederschap neerhalen, de familie afbouwen, de taal afbreken.
Het moederschap neerhalen: draagmoederschap is een eerste stap. Het brengt de buik van de vrouw binnen in het domein van het commercieel recht en van het recht van contracten. Op langere termijn zal de productie van kunstmatige baarmoeders toelaten de vrouwelijke individuen te bevrijden van de slavernij van de reproductie.
De familie afbouwen: de klassieke burgerlijke familie, met een man die zijn vaderrol op zich neemt, en een vrouw die haar moederrol aanvaardt, kan zich niet als enig model opdringen. Talrijke combinaties zijn mogelijk. De nieuwe modellen, zoals bijvoorbeeld gezinnen met ouders van hetzelfde geslacht of eenoudergezinnen, bevorderen de zelfbeschikking van elkeen volgens zijn keuze, in de discontinuïteit tussen het biologische en het culturele.
Daarom worden dus schoolprogramma’s opgesteld om de ideologische conditionering die onze kinderen ondergaan in hun door biologie bepaalde familie recht te zetten. Dit kader is steeds bindender, met straffen in het vooruitzicht voor diegenen die er weerspannig voor zouden zijn. Twaalf jaar geleden reeds werden in Duitsland ouders veroordeeld tot een stevige gevangenisstraf van 45 dagen omdat ze geweigerd hadden hun kinderen te laten deelnemen aan een les seksuele opvoeding geïnspireerd op de gender theory. In Canada is het zo dat ouders in opstand moeten komen tegen een voorontwerp van een wet die de mensen zou verplichten hun kinderen geslachtloze voornamen te geven.
Bij ons, in België, heeft de Franse Gemeenschap door een decreet van 7 september 2023, de EVRAS gids verplicht gemaakt in de scholen van de “Fédération Wallonie-Bruxelles”. Deze gids is een opvoedingsprogramma voor het relationeel, affectief en seksueel leven. Opgemaakt in inclusieve schrijfwijze, verheft deze gids de zelfbestemming van het kind, los van zijn leeftijd, tot een fundamenteel mensenrecht. EVRAS belooft ons te bevrijden van elke heteronormativiteit, en legt uit dat de gendertheorie de overhand moet hebben over de biologische geslachtskenmerken.
Als gevolg van deze “opvoeding” is er een explosie van transgendergevallen. Dat is niets bijzonders vermits men de kinderen leert twijfelen aan hun geslacht.
Na het neerhalen van het moederschap en het gezin komt de afbraak van de taal. Voor het woke-gedachtegoed is de taal niet neutraal. Zij is altijd reeds georiënteerd en richtinggevend. Talen, en het Frans in het bijzonder, zijn het resultaat van een hetero-seksistische stellingname die vrouwen vervreemdt. De wereld baadt in fallocratische opvattingen. Men moet dus een nieuwe taal uitvinden en een nieuwe grammatica, door alle genderspecifieke termen zoals “vader”, “moeder”, “echtgenoot” of “vrouw”, te vervangen door gender-neutrale termen. Zeg bijvoorbeeld niet meer “moedermelk” maar “oudermelk”.
Deze ideeën zijn doorgedrongen in de media en in de openbare diensten. Enkele maanden geleden kregen we in het justitiepaleis een ministerieel schrijven dat ons de aanbeveling gaf een brief niet langer te beginnen met “geachte Mevrouw” of “geachte Heer”, maar te beginnen met “Dag” of “Hallo”.
De traditionele aanhef “Mevrouw, Juffrouw, Mijnheer” is onjuist geworden omdat hij beschouwd wordt als discriminerende taal. Waarom worden vrouwen met twee woorden aangeduid en mannen maar met één enkel? Dat is om de vrouw beter te discrimineren en haar te onderwerpen in haar rol van moeder en van echtgenote.
Ander voorbeeld: om de vernieuwing van de generaties aan te duiden spreek niet meer over procreatie, een term die verwijst naar een deelname van de mens aan Gods scheppingswerk. Spreek liever van reproductie, een term die naar de dierenwereld verwijst waarvan de mens zich niet onderscheidt.
Het komt er dus op aan de mensen te beroven van hun symbolische oriëntatiepunten, de taalcodes te verwijderen, verwarring te zaaien in de woorden, de instabiliteit van het woord te bevorderen, twijfel en argwaan in te voeren als enige manier van omgang met anderen, ontwrichting te brengen in wat de identiteiten structuur geeft, de familiale en sociale voetsporen te vertroebelen.
Volgens mij is dit heel ernstig, want de taal stelen is de gedachte stelen. Orwell en Huxley hebben er een onheilspellende demonstratie van gegeven in hun romans 1984 en Brave New World.
Het racisme
Tot zover voor de gendertheorie. Het tweede thema moet niet onderdoen. Het gaat om racisme. Voor velen van onze tijdgenoten, en in ieder geval voor het woke-gedachtegoed, bestaat het ras niet als biologische realiteit. Het bestaat enkel als een zuiver sociale constructie, een hulpmiddel dat dient om discriminatie in stand te houden.
Voor de biologie is een ras een populatie gekenmerkt door de frequentie van bepaalde erfelijke eigenschappen. Het biologisch feit van het ras veroorzaakt terughoudendheid, en dat is te begrijpen, sinds het nationaalsocialisme dit begrip te schande gemaakt heeft. Het Belgisch recht beslist dus, net als het wokisme, dat rassen niet bestaan. En in werkelijkheid verbiedt de wet niet de discriminatie gebaseerd “op het ras” maar, letterlijk, de discriminatie gebaseerd op “een vermeend ras”.
Indien u zegt: ik maak geen onderscheid tussen een blanke en een zwarte, weet men onmiddellijk dat u een blanke bent. De zwarte kan dat niet zeggen, want hij voelt die verschillen wel: hij wordt geraciseerd, of racistisch behandeld.
Iemand raciseren is hem reduceren tot het behoren tot een zogenaamd ras, dat wil zeggen, tot iets dat niet echt bestaat, een zuiver intellectuele constructie, die dient om te onderdrukken, om te discrimineren.
De uitvinders en de gebruikers van dit neologisme raciseren schijnen die enkel te gebruiken in relatie met koloniale of postkoloniale overheersing, waar de westerse blanke man het roofdier is en de Afrikaanse zwarte mens de prooi.
Daarom is het antiracisme verbonden aan de woke-gedachte een vorm van racisme, want het gelooft dat het racisme het voorrecht is van de blanken, het maakt van het “blank zijn” een onvergeeflijke erfzonde. Het houdt geen rekening met het feit dat indien het racisme altijd op de planeet heerst, het minder is in Europa dan overal elders.
Hier verschijnt in het woke-gedachtegoed een tegenstrijdigheid. Als het om gender gaat, verwijten de wokisten ons dat we verschillen maken daar waar er geen zijn. In wat betreft het ras, verwijten diezelfde wokisten ons dat we het verschil niet zien waar er een is.
De tegenstrijdigheid is, dat wat gender betreft, alles cultuur is, terwijl dat wat het ras betreft, alles natuur is. Men kan zijn gender veranderen, men kan niet van ras veranderen. Transgender, dat is goed. Transras, in de zin die gaat van blank naar zwart, dat is verboden omdat dat gezien wordt als infiltratie, als een culturele toe-eigening, als de verantwoording op zich nemen, door een blanke, voor een statuut en voor waarden die enkel een zwarte mag verdedigen.
Na de gendertheorie en de theorie die kritiek uitbrengt op het ras, vindt men in het wokisme nog een beweging die antispeciësisme heet.
Antispeciësisme, intersectionaliteit, nieuwe kennisfilosofie
Het woord “speciësisme” duidt een ontologische superioriteit van de mens aan over de rest van de schepping. Speciësist zijn is even slecht als seksist of racist zijn. De woke beweging is dus antispeciësistisch. De bevrijding van de dieren moet dus in het verlengde liggen van die van de slaven, van de gekoloniseerden en van de vrouwen. En om goed kenbaar te maken dat zij de gelijkheid tussen alle wezens met gevoel te verdedigen, dragen de antispeciësisten er zorg voor wanneer ze over beesten spreken, te zeggen “de andere dieren”. Als echo van het antispeciësisme, heeft het Belgisch parlement net het recht op welzijn van dieren als gevoelige wezens ingeschreven in de Grondwet.
Zoals eerder gezegd is het wokisme eveneens een theorie die de theorie van de intersectionaliteit genoemd wordt. Het idee is dat ongelijkheden elkaar versterken wanneer ze elkaar kruisen. Zo is bijvoorbeeld de homoseksuele zwarte vrouw driemaal slachtoffer van een wereld gedomineerd door de blanke heteronormatieve mannelijkheid. Het komt er dus op aan de strijdpunten te doen samenvallen.
Tenslotte beweert de woke-gedachte een nieuwe kennisfilosofie te leveren. Volgens deze filosofie is alle wetenschap gesitueerd. Zo is de biologie heteroseksistisch. Wiskunde is racistisch en virilistisch. De westerse wetenschap is kolonialistisch. We moeten al onze kennis herzien, vertrekkend van het standpunt van de gedomineerden. Om bijvoorbeeld de oorsprong van het heelal te begrijpen is het relevanter zich te beroepen op de Maori mythologie, een volk uit Nieuw-Zeeland, dan op de theorie van de Big Bang die naar voren gebracht werd door kanunnik Lemaître.
Je ziet het: het wokisme botst frontaal met de geërfde waarden van de verlichtingsfilosofie, namelijk rede, kritiek, wetenschappelijke argumentatie gebaseerd op proefnemingen, diversiteit van meningen, het vermogen om zich in vraag te stellen, het zoeken naar objectiviteit.
Messianisme, victimisme, afbraak van het verleden
Is het een sekte? Is het een religie? Indien het een sekte is, dan is ze wel geslaagd; ze is vertrokken van de Amerikaanse universiteiten om zich eerst in de westerse wereld te verspreiden en dan overal elders. En wij zijn allen min of meer doordrongen van deze wereldvisie. En indien het een religie is, zou ik zeggen, zoals Chesterton, dat het een gek geworden christelijk idee is. Het verschil met het christendom is dat er voor het woke-activisme geen heil is, geen stralende toekomst. Het is in feite een zeer pessimistische visie. Racisme is een kanker die nooit zal ophouden omdat hij systematisch is, hij hangt in de lucht. En de planeet zal zich nooit herstellen van de verwoestingen die blanke mensen hem hebben aangedaan.
In de christelijke religie kan de erfzonde uitgewist worden dankzij het doopsel. In de woke-beweging is de erfzonde het blanke privilege, het blank-zijn, de toxische mannelijkheid, en deze fout is onvergeeflijk. Het Kwaad is de blanke, heteroseksuele en redelijk oude man.
Het wokisme is een messianisme, maar dan een aards messianisme. Het kondigt ons een paradijs aan en wil dat indien nodig met geweld realiseren, een paradijs van een welwillende en gelijkheid beogende maatschappij die op een smetteloze aarde leeft. Zo bekeken zou het wokisme een van zijn bronnen hebben in een atheïstisch geworden judaïsme: het zou gaan om uit zichzelf uit alle mogelijke Egyptes te vluchten om het beloofde land te verwerven. Om dat te bereiken stelt deze gedachtegang een gedachtepolitie aan, een inquisitie die ons historisch en cultureel verleden probeert te zuiveren van zijn onzuiverheden, de schuldigen te ontmaskeren, de stereotypes neer te halen, de alibi’s uit elkaar te halen. Dat paradijs, dat het oord van aanbidding is van alle egoïsme, riskeert evenwel niets anders dan een hel te zijn.
Het wokisme is ook victimologie. Alle anderen zijn schuldig, behalve ik. De huidige morele orde behoort niet langer toe aan de weldenkenden, maar aan de wel-lijdenden. Ik lijd dus ik ben. De tegenslag is gelijkwaardig aan een uitverkiezing. De allerkleinste tegenspoed is uitvergroot tot de grootte van een bolwerk waar men zich verschanst om de anderen de les te spellen terwijl men zelf de kritiek ontloopt. Beweren vervolgd te zijn wordt een subtiele manier om anderen te vervolgen.
Het lijkt mij dat men zo één van de hoogste juridische figuren die door het Westen uitgevonden werden en die aan de bron ligt van zijn ongelooflijke welvaart de rug toekeert: de gedachte van vrijheid gekoppeld aan verantwoordelijkheid. Herinner u Emmanuel Kant: Er is geen vrije mens die niet verantwoordelijk is. Er is geen vrijheid waarvan het misbruik niet moet gestraft worden.
Het recht van de aansprakelijkheid ligt aan de basis van onze beschaving. Met het wokisme beleven we een paradigmaverschuiving: men houdt op zich af te vragen wat men voor de anderen kan doen; en men interesseert zich enkel nog voor wat de anderen voor ons moeten doen.
Het wokisme is ook een beweging van afbraak van het verleden. Men stoot de standbeelden van hun voetstuk. Godfried van Bouillon is nog altijd daar op het Koningsplein, maar hij verliest niets door te wachten. Wat Leopold II betreft, zijn proces is gemaakt. De grootste koning van de Belgen wordt voorgesteld als een bloeddorstig monarch, die aan de basis is van de afgehakte handen in Kongo, terwijl de koning juist degene is die in 1904 een onafhankelijke onderzoekscommissie opdracht gaf om die feiten op te duiken, geërfd van de sharia, en om klaarheid te brengen over de arbeidsvoorwaarden in de rubberwouden.
Stel u voor dat men zover gaat dat in de prehistorie de vrouw ging jagen en de man bij de kinderen bleef, dat alles omdat men in een graf van een homo sapiens een stuk van een boog gevonden heeft naast een been van een vrouwelijk lichaam. Die schamele aanwijzingen waren voldoende om een hele feministische sociologie van de paleolithische maatschappij uit te werken. Wanneer ideologie ons vasthoudt kunnen we wel adieu zeggen tegen de wetenschap!
Wokisme is tenslotte een psychose, indien men daar een ontkenning van het werkelijke onder verstaat. Dat is het geval in het geslachtsregister, wanneer men het idee verspreidt dat om jongen of meisje te zijn, het volstaat zich jongen of meisje te voelen. De biologische realiteit wordt dan een formele logenstraffing van het gevoelde. Nooit zal een operatie de geslachtsverandering kunnen realiseren, vermits het geslacht niet toegekend is bij de geboorte maar gedetermineerd is bij de bevruchting van de eicel door de zaadcel. De chirurgie is niet bij machte om de chromosomenparen — XX of XY — die het geslacht bepalen, te wijzigen. Eender welke cel van het menselijk lichaam, of ze nu uit de hersenen of de pancreas komt, heeft geslachtskenmerken, dat wil zeggen dat ze een morfologie heeft die toelaat haar onomstotelijk te identificeren als afkomstig van een vrouwelijk of een mannelijk lichaam. Door aan te dringen op een scheiding tussen het mentale en de fysiologische werkelijkheid, leidt men de mensen naar de schizofrenie die verbonden is met het verlies aan contact met de werkelijkheid.
Conclusie
De ridders van het goede bereiden voor ons, in volle lichtzinnigheid, een aan geheugenverlies lijdende en wrede wereld.
Ludwig Feuerbach een van de inspiratiebronnen van Karl Marx zei: We zullen de mensen zo goed omvormen dat ze zichzelf tenslotte niet meer zullen herkennen. Welnu, we zijn daar. We kennen het verschil tussen een man en een vrouw niet meer. We kennen het verschil tussen een mens en een ding niet meer. We kennen het verschil tussen een mens en een dier niet meer. We kennen het verschil tussen een mens en een machine niet meer.
Alles is afgebroken. Wat moeten wij anders doen dan alles heropbouwen? De strijd moet eerst geleverd worden op het niveau van de opvoeding van onze kinderen, want het is daar, in de scholen dat ze gedegradeerd worden. Wij zijn niet sterk genoeg om te verhinderen wat in schoolmiddens gebeurt. Maar ik geloof dat wij, op voorwaarde dat we onszelf goed vormen, onze kinderen kunnen waarschuwen voor de valsheid van sommige van de lessen die ze zullen krijgen, en ze wapenen met voldoende kritisch inzicht om zelf niet in de modder terecht te komen.
Jean de Codt is eerste erevoorzitter van het Hof van Cassatie. Deze tekst werd uit het Frans vertaald door Jos en Helene Van Dyck.
