Wij publiceren hier het vierde en laatste deel van de bedenkingen die voortkomen uit de praktische ervaring van een gezinsvader. Hij spreekt over sommige moeilijkheden die het echtpaar kan ondervinden.
7. Werk en gezin. Tijd vinden voor het gezin in de hyperactieve maatschappij
De echtelijke liefde heeft tijd nodig. De menselijke omgang doet de genegenheid ontstaan. Het is een punt waaromtrent men zich gemakkelijk kan vergissen en materiële vervangingen zoeken die nooit de nood om te delen — die de liefde vereist — zullen voldoen. De kwaliteit van de tijd die men in familieverband doorbrengt rust onveranderlijk op een voldoende kwantiteit van tijd. Men moet uitgaan, zonder luchtspiegelingen te zien of zich valse illusies te maken, van de reële tijd waarover men beschikt, en op deze basis het meest intens mogelijke gezinsleven opbouwen.
De experten in gezinsoriëntatie halen een efficiënt werktuig aan: de agenda. De agenda bevat niet enkel de beroepsverbintenissen, de afspraken die men ons oplegt, maar ook de ogenblikken die wij zelf bepalen om ons gezin en ons persoonlijk leven vooruit te helpen. Wanneer men de tijd die men wijdt aan het gezin op dezelfde plaats noteert als de “belangrijke” vergaderingen, dan is het zeker dat hij niet onopgemerkt zal voorbijgaan. Anders zal hij bedolven worden onder de duizenden dringende zaken die zich iedere dag voordoen. Wanneer een klant een afspraak wil vastleggen om 18u30, maar als dat het uur is om naar huis te gaan, kan men hem antwoorden dat men al een toezegging heeft — iets dat volledig juist is — en een afspraak maken voor een andere dag op een ander uur. Als men moet overeenkomen omtrent een telefonisch gesprek is het wenselijk te vragen op te bellen tijdens de bureeluren (en allicht de GSM thuis uit te schakelen vanaf een bepaald uur).
Over de tijdsverdeling moet men samen met de echtgenoot/echtgenote — die ook een stem heeft in het kapittel — een beslissing nemen. Dit is niet louter persoonlijk. Het is goed uitzonderlijke omstandigheden — overuren — op te vatten als iets dat men afneemt van wat aan het gezin toebehoort. Soms kan het niet anders, maar als men het doet met onderlinge afspraak en instemming, zal de sereniteit bevorderd worden.
Wie christen is en het gewone leven wil heiligen moet de “eenheid van leven” nastreven: geen afgesloten compartimenten scheppen tussen het werk en het gezin, de sociale relaties, enz. Eenheid van leven vereist dat alles doordrongen is met de liefde Gods en ertoe bijdraagt om Hem eer te brengen. Het is essentieel van de H. Mis het “centrum en de wortel” van het christelijk leven te maken: alles naar de Mis richten en eruit de kracht putten om alles naar de eer van God te verheffen.
Wanneer men van de heiliging van het beroepswerk het kader of de scharnier van het christelijk leven maakt, moet men eraan denken dat een scharnier zonder deur tot niets dient, zowel als dat een deur geen dienst doet zonder scharnier. Van zijn werk de “spil” maken betekent niet dat het belangrijker is dan het gezin, maar dat het een bijzondere plaats — die van een “spil” — inneemt in het geheel van de heiliging van het gewone leven.
8. Tegenover de crisis: “de oplossing gaat langs mij”
“Ten opzichte van elk type van probleem in het relatie-leven, zou iedereen moeten weten dat er maar één persoon is waarop men kan werken voor de verbetering van de toestand: mijzelf. En dat is altijd mogelijk. Over het algemeen beweert men echter dat het de echtgenoot is die moet veranderen en dat bekomt men bijna nooit (…). Als je je echtgenoot wil veranderen, verander dan eerst jezelf op een punt” (U. Borghello).
Het is nutteloos te wachten: we hebben de oplossing bij de hand. Als ik het wil, zal de liefde de crisis oplossen. Wie het probleem ziet en niet toegeeft dat de oplossing gaat langs een verandering bij hemzelf, wordt de kern van het probleem.
Men moet hier nog eens de vergeving vermelden, de spoedige vergeving, zonder de hoogmoed de tijd te geven ze te verstikken. Men moet aan de echtgenoot uitleggen dat de vergeving oefening vereist: de eerste malen kost het moeite, maar als men zich meer oefent, ontstaan de passende woorden en daden als bij toverslag, en ze worden een nieuwe voedingsbodem van de liefde.
9. Slotwoord: van het “jij en ik” naar het “wij”
Wanneer de echtelijke liefde rijpt, vormt ze een “wij” die de individuele biografie omvormt tot een co-biografie. Dit “wij” sluit de oprichting van een gemeenschappelijk iets in, dat in wezen het welzijn van de echtgenoten is en het openen van de echtelijke intimiteit naar de kinderen, d.w.z. het gezin. Het huwelijk is een uitnodiging om zijn eigen biografie in te voegen in een gemeenschappelijk project, om het persoonlijk traject te doen opgaan in het huwelijkstraject. Anders wordt het uiteindelijk omgevormd tot een intimiteit die voldoening vindt in haarzelf, in twee egoïsmes die samen leven.
Deze gemeenschap die het huwelijk instelt, dit “wij” is veel meer dan het eenvoudig feit samen te leven: het is niet eenvoudig een “bij de andere echtgenoot” of “met hem” te zijn. Dat volstaat niet om een huwgemeenschap te bepalen. Het “wij” dat het huwelijksverbond sticht, bevindt zich op een dieper vlak. De echtgenoot geeft niet aan de andere wat met hem/haar overeenkomt, niet meer dan dat, niet meer dan al wat hij zou kunnen gedroomd hebben, want het gaat niet om hoeveelheden, maar om echtelijke liefde. Het echtelijke “wij” wordt gevormd door het geheel van elk van beide, want zij brengen alles in gemeenschap en zo herleeft alles als “wat het onze is”. Het is alleen zó dat men de andere mag bejegenen wanneer hij niet kan geven, of wanneer hij het niet wil doen.
Javier Vidal-Quadras Trias de Bes is gehuwd en vader van zeven kinderen. Hij is advocaat en was professor van Recht. Hij geeft cursus van gezinsoriëntering en is secretaris-generaal van de International Federation for Family Development die een raadgevend statuut heeft bij de Verenigde Naties. Deze tekst is een door E.H. Stefaan Seminckx licht aangepaste vertaling, van Algunas experiencias prácticas y consideraciones básicas de un padre de familia sobre la vida conyugal y familiar (Enkele praktische ervaringen en fundamentele beschouwingen van een gezinsvader omtrent het gehuwde en familiale leven), gepubliceerd in www.collationes.org. Walter Van Goethem verzorgde de Nederlandse versie.
